Μπάμπης Βενετόπουλος
Από τις αρχές της δεκαετίας του 2010, με την Αραβική Άνοιξη, το Occupy Wall Street και τους Αγανακτισμένους μέχρι τα κινήματα #BLM και #ΜεΤοο, υπήρξε η αίσθηση ότι το Twitter, το Facebook, το YouTube και τα Blogs, θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον εκδημοκρατισμό της πληροφορίας, στην κοινωνική αλλαγή, ακόμα και στην επανάσταση.
Οι πολίτες που μοιράζονταν κοινές αξίες και αιτήματα, θα μπορούσαν να εκφέρουν τις απόψεις τους, να επικοινωνήσουν και να δημιουργήσουν έναν διάλογο στο διαδίκτυο, αποφεύγοντας τους μηχανισμούς επιτήρησης και καταστολής.
Παράλληλα, το σύνολο σχεδόν της ανθρωπότητας βιώνει συνεχείς καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Κρίση χρέους, τρομοκρατία, πανδημία, πόλεμος, ενεργειακή κρίση. Σε αυτές τις συνθήκες φόβου και αβεβαιότητας ένας ολοένα αυξανόμενος, ανορθολογικός, χαοτικός, αντιφατικός και ασυνάρτητος φασιστικός λόγος διαχέεται μέσα από το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εισχωρεί σε κάθε pixel των οθονών των έξυπνων συσκευών, δημιουργώντας ένα σύννεφο ρατσισμού, εθνικισμού, πατριαρχίας, μισογυνισμού, ομοφοβίας και αντιμεταναστευτισμού – αποπνικτικό, δυσώδες και ζοφερό.
Παρά τις δυνατότητες του διαδικτύου για μια δημοκρατικότερη και συμμετοχικότερη δημόσια σφαίρα, οι δεσμοί που συνάπτονται στα εξατομικευμένου χαρακτήρα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι «χαλαροί» και δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τις προσωπικές σχέσεις και την δράση στον φυσικό χώρο.
Επιπλέον, γεγονότα όπως το σκάνδαλο της Cambridge Analytica, προειδοποιούν για ένα μέλλον αόρατης και αδιαπέραστης μαζικής χειραγώγησης. Η καθυπόταξη του ατόμου, κάποτε μέσω του εγκλεισμού σε ιδρύματα, μετασχηματίζεται με την χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας και του διαδικτύου.
Η ακατάπαυστα μεταλλασσόμενη εξουσία μεταβαίνει από τον φυσικό στον εικονικό χώρο. Κατασκευάζει ένα διάφανο προσωπικό κελί, μια εικονική περίφραξη για κάθε πολίτη. Οργανώνει την κίνηση του, την συμπεριφορά και τις συνήθειες του προς έναν ολοκληρωτικό έλεγχο, καθώς αυτός είναι χαμένος σε μια ψευδαίσθηση ελευθερίας μέσα στην οδυνηρή μοναξιά του.
